W poprzednich katechezach staraliśmy się udowodnić jak ważny jest rachunek sumienia we właściwym przygotowaniu do sakramentu pokuty i pojednania. Doszliśmy także do wniosku, że praktyka codziennego rachunku sumienia wspaniale wpływa na rozwój naszego życia duchowego. Pora postawić pytanie jak dobrze przeprowadzić ten pierwszy krok w przygotowaniu do spowiedzi?
Na początku musimy sobie uświadomić, że najgorszym wrogiem i doradcą jest pośpiech i brak czasu. Nie da się dobrze pomyśleć o swoim życiu stojąc już w kolejce do konfesjonału, z „językiem na brodzie” i w ciągłym stresie. Rachunek sumienia w takich okolicznościach jest zazwyczaj powierzchowny. Dlatego pierwszym krokiem jest znalezienie czasu i wyciszonego miejsca, które umożliwi nam spokojną refleksję.
Następnym krokiem na początku rachunku sumienia jest modlitwa do Ducha Świętego. Nasza pamięć jest często bardzo zawodna, dlatego prosimy by Duch Święty pozwolił nam nie tylko przypomnieć sobie grzechy, ale także zrozumieć jak bardzo odrzuciliśmy miłość najlepszego Boga i zraniliśmy drugiego człowieka. Po modlitwie następuje autorefleksja nad swoim życiem. Zaczynamy od przypomnienia sobie kiedy ostatnio byliśmy u spowiedzi i czy wypełniliśmy zadaną przez kapłana pokutę.
Następnie próbujemy przypominać sobie grzechy. Pomocą służą nam tutaj różne gotowe rachunki sumienia, które znajdują się w naszych modlitewnikach czy na różnych broszurkach. Możemy z nich korzystać pod jednym warunkiem. Musimy wybrać formularz dostosowany do naszego wieku i stanu. Trudno sobie wyobrazić, że mąż i ojciec rodziny przygotowując się do spowiedzi korzysta z formularza rachunku sumienia przeznaczonego dla dzieci czy młodzieży. I odwrotnie: dziecko, które czyta rachunek sumienia przeznaczony dla dorosłych nie zrozumie wielu pytań. Kiedy przypominamy sobie grzechy powinniśmy w przypadku grzechów ciężkich przypomnieć sobie także ich ilość. Potrzebne nam to będzie do wyznania w konfesjonale. Gotowe formularze do rachunku sumienia są zazwyczaj przygotowane w oparciu o pewne schematy. Najczęściej pytania ułożone są w oparciu o przykazania Dekalogu i przykazania kościelne. Możemy także znaleźć inne: w oparciu o błogosławieństwa ewangeliczne czy oparte na schemacie grzechów głównych. Wszystkie są dobre jeśli przygotowane są przez fachowców i dostosowane do wieku i stanu penitenta.